Prezentacja wystawy Szlaki Nadziei Odyseja Wolności miała miejsce podczas obrad Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia, które odbyły sięw dniach 5–7 grudnia 2023 r. w Muzeum Wojska Polskiego na warszawskiej Cytadeli.
Platforma zrzesza blisko 70 publicznych oraz prywatnych instytucji i organizacji z 20 krajów aktywnych w badaniach, dokumentacji, podnoszeniu świadomości i edukacji na temat reżimów totalitarnych, które dotknęły Europę w XX wieku.
W ramach konferencji naukowej odbyły się panele tematyczne m. in. o dekomunizacji i sprawiedliwości okresu przemian, o projekcie IPN „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności, o osobach ratujących Żydów pod okupacją niemiecką w czasie II wojny światowej i o podziemiu antykomunistycznym. Podczas pierwszego dnia zjazdu członków PEMC odbyła się dyskusja „Dekomunizacja i sprawiedliwość okresu przemian” poświęcona polityce pamięci.
Drugiego dnia zjazdu odbyły się dwa panele dyskusyjne, dyskusja „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” wychodziła od doświadczenia zbiorowej „odysei” Polaków w latach II wojny światowej – zarówno o charakterze wojskowym, jak i cywilnym, której celem i nadzieją było przywrócenie Polsce i światu wolności. Uczestnicy szukali odpowiedzi na pytania o podobne doświadczenia innych narodów, względnie wyjątkowość polskiej historii w tym względzie. Padały pytania, czy po polskich „szlakach nadziei” pozostały (i na ile trwałe) ślady w przestrzeni europejskiej, na ile istnieje poza Polską pamięć o polskim wysiłku na wszystkich wojennych frontach. Częścią tego zagadnienia jest łącząca narody naszej części Europy i obecna w oficjalnej przestrzeni upamiętnień UE pamięć o Sybirze, zsyłkach i gułagach.
W tej części udział wzięli zastępca prezesa IPN prof. Karol Polejowski, Oficer ds. Politycznych Przedstawicielstwa Flandrii w Polsce Tijs Verstraete, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich dr Łukasz Kamiński oraz naczelnik Biura Badań Historycznych IPN prof. Sławomir Kalbarczyk. Celem debat było nie tylko mówienie o pamięci historycznej, ale również zaprezentowanie nowych sposobów przekazywania wiedzy historycznej młodym pokoleniom.
