Rusape to niewielkie miasto na terenie Zimbabwe. Podczas II wojny światowej znalazło tu schronienie ponad 700 polskich uchodźców ze Związku Sowieckiego.
Skupiska polskich uchodźców ze Związku Sowieckiego powstały na południu Afryki, w obu Rodezjach i Unii Południowej Afryki. 11 sierpnia 1942 r. rząd brytyjski zawiadomił władze Rodezji Południowej, wchodzącej w skład Imperium Brytyjskiego, o podjętej w Londynie decyzji skierowania do tego kraju polskich uchodźców. Godfrey Huggins, premier Rodezji Południowej, zaoferował gościnę dla tysiąca uchodźców. W toku rokowań angielsko-polskich ustalono, że do Rodezji Północnej dotrze 6 tys. osób, do Nyasy tysiąc, a do Unii Południowej Afryki pięćset. Planowano dodatkowe obozy na terenie Afryki Wschodniej, ostatecznie nie zdecydowano się na tę lokalizację, aby zbytnio nie rozpraszać uchodźców.
Już na przełomie sierpnia i września rząd kolonialny rozpoczął budowę domów mieszkalnych dla Polaków. Prace te posuwały się w szybkim tempie i już 24 września 1942 r. T.C. Fynn, podsekretarz stanu w rządzie rodezyjskim, poinformował swych przełożonych, że osiedle w Rusape będzie gotowe na przyjęcie Polaków 20 grudnia 1942 r. Dla uchodźców przygotowano 70 domków, w późniejszym czasie ich liczba wzrosła do 150.
Początkowo transporty Polaków ewakuowanych z Iranu do obu Rodezji trafiły do portu Beira w Mozambiku, a następnie docierały w głąb kontynentu koleją. Polscy uchodźcy, w ogólnej liczbie 2500 osób, przybyli do portu Beira 14 lutego 1943 r., 25 marca i 9 kwietnia 1943 r. W późniejszym czasie na teren Rodezji Południowej uchodźcy docierali przez port w Durbanie.
Osiedle w Rusape posiadało własną administrację, angielskim komendantem osiedla został John Francis Bagshawe, a od 1 września 1946 r. jego obowiązki przejął kpt. J. R. A. Kelly. Stanowisko polskiego kierownika osiedla zajmowali kolejno: Edmund Zentkeller, Stanisław Tarnowicz, N. Lewandowska, Jan Olszewski, Karol Przednowek.
Do obozu w Rusape trafiło 726 osób, z czego 295 stanowiła młodzież i dzieci, 365 kobiety i 66 mężczyźni. Na terenie obozu starano się stworzyć uchodźcom jak najlepsze warunki do życia. Z uwagi na dużą liczbę dzieci zorganizowano im możliwość kontynuowania nauki szkolnej, prowadzono tu kursy gimnazjalne i działała Szkoła Przysposobienia Gospodarczego. Kadrę nauczycielską stanowili Polacy, którzy wcześniej przebywali na Cyprze. Uchodźcy, z inspiracji księdza Zygmunta Siemaszki, zbudowali na terenie obozu kaplicę pod wezwaniem Serca Jezusowego.
Na terenie obozu organizowana była również działalność kulturalna. Władze uznały, że w specyficznych warunkach, w jakich egzystowali uchodźcy, rola pracy kulturalnej była szczególnie ważna. Pozwalała ciekawie zapełnić wolny czas dorosłych i młodzieży, uwolnić się od traumy związanej z pobytem w ZSRS. Życie kulturalne koncentrowało się w obozowej świetlicy, gdzie znajdowały się ogólnodostępne książki i prasa. Od 1943 r. Polacy mieli możliwość odbioru polskojęzycznych audycji radiowych nadawanych na falach radiostacji w Nairobi. Audycje początkowo były nadawane trzy razy w tygodniu, od początku 1944 r. nadawano je już od poniedziałku do soboty.
Na terenie obozu tworzono również możliwości uprawiania sportu, budowano boiska do gier zespołowych i lekkoatletyki. Uprawiano gry zespołowe, głównie piłkę nożną, siatkówkę i koszykówkę. Młodzież miała również możliwość działania w osiedlowej organizacji harcerskiej. Na jego terenie zorganizowano też kawiarnię, szpitalik i pracownię krawiecką. Działała tu osiedlowa biblioteka i poczta, była też sala widowiskowa ze sceną. Osiedle dysponowało własną farmą, na której uprawiano warzywa oraz hodowano świnie, bydło i kury.
Osiedle w Rusape zlikwidowano pod koniec 1946 r. a mieszkańców przeniesiono do obozu w Gatooma. W pobliżu byłego polskiego ośrodka pozostał cmentarz, na którym spoczywa kilkunastu Polaków. W 2019 r., staraniem Ośrodka Dokumentacji Deportacji, Wypędzeń i Przesiedleń przy Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie i Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, rozpoczęto jego renowację. Prace zostały sfinansowane przez Instytut Pamięci Narodowej. Oficjalne otwarcie odnowionego cmentarza nastąpiło 30 kwietnia 2022 r.