Miejsca

Buzułuk to miasto założone w 1736 r. jako jedna z twierdz zbudowanych przez cesarzową Rosji Annę Romanową.

Dekretem z 1781 r. buzułucka twierdza uzyskała status miasta powiatowego i stała się centrum powiatu buzułuckiego. Po ataku III Rzeszy na ZSRS do Buzułuku ewakuowano pięć przedsiębiorstw oraz archiwum Ludowego Komisariatu Obrony ZSRS. Buzułuk stał się też miejscem formowania i szkolenia jednostek wojskowych. Armia Czerwona sformowała tu trzy dywizje, powstał tu również 1 Czechosłowacki Samodzielny Batalion Polowy im. Ludwika Swobody.

22 sierpnia 1941 r. władze sowieckie, na mocy układu Sikorski-Majski, wskazały Buzułuk jako miejsce stacjonowania sztabu Armii Polskiej na Wschodzie. Tam, oraz w Tatiszczewie, Tockoje i Kołtubanowce, miały formować się oddziały armii gen. Władysława Andersa. Ze wszystkich zakątków Związku Sowieckiego do Buzułuku ciągnęli Polacy zwalniani z więzień, obozów pracy czy pozostawieni swojemu losowi gdzieś na Syberii. W tej drodze tysiące z nich zmarło z chorób i wycieńczenia spowodowanego wyniszczającym traktowaniem w latach 1939-1941. Warto dodać, że obywatele polscy nawet po dotarciu na miejsce umierali w tych ośrodkach szkoleniowych.

Buzułuk stał się dla Polaków namiastką ojczyzny – tu działały polskie władze a oni mogli wstąpić do Wojska Polskiego. 25 listopada 1941 r. oddziały Armii Polskiej w ZSRS, stacjonujące w Buzułuku i okolicach, liczyły ok. 41 000 żołnierzy. Do tej liczby należy doliczyć kilkanaście tysięcy ludności cywilnej, która gromadziła się wokół polskich obozów.

Związek Sowiecki nie był w stanie zapewnić oddziałom Wojska Polskiego odpowiedniego wyposażenia i wystarczającej ilości racji żywnościowych, dlatego też 18 marca 1942 r. rozpoczęła się ewakuacja polskich oddziałów. Polacy zostali przewiezieni na teren Środkowego Wschodu, gdzie oddziały wojskowe zostały doposażone przez armię brytyjską, a ludność cywilna otoczona opieką socjalną i medyczną.

W Buzułuku i okolicach zostały groby tych, którzy nie doczekali ewakuacji. Polski Cmentarz Wojenny znajduje się w Gʻuzor, gdzie znajduje się 697 grobów. Cmentarz został odrestaurowany w 2001 r., jego uroczyste otwarcie nastąpiło 14 stycznia 2007 r. W Buzułuku i Kołtubanowce zostały też odsłonięte tablice upamiętniające pobyt Polaków na tych terenach.

Buzułuk
22 sierpnia 1941 r. władze sowieckie, na mocy układu Sikorski-Majski, wskazały Buzułuk jako miejsce stacjonowania sztabu Armii Polskiej na Wschodzie. Ze wszystkich zakątków Związku Sowieckiego do Buzułuku ciągnęli Polacy zwalniani z więzień, obozów pracy czy pozostawieni swojemu losowi gdzieś na Syberii. Buzułuk stał się dla nich namiastką ojczyzny – tu działały polskie władze a oni mogli wstąpić do Wojska Polskiego. W Buzułuku i okolicach zostały groby tych, którzy nie doczekali ewakuacji.
Więcej
do góry