Wystawa IPN „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” w Kanadzie
28 marca 2023 r. w Królewskim Kanadyjskim Instytucie Wojskowym (Royal Canadian Military Institute) w Toronto Instytut Pamięci Narodowej zaprezentował wystawę „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”. W wernisażu wziął udział prezes IPN dr Karol Nawrocki i konsul generalna RP w Toronto Magdalena Pszczółkowska.
Wydarzenie to uświetnili także swoją obecnością reprezentanci rządu i parlamentu Prowincji Ontario, żołnierze i weterani będący członkami RCMI, przedstawiciele korpusu konsularnego i kanadyjskiej Polonii, a także polscy weterani II wojny światowej, m.in. wiceprezes Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Zbigniew Gondek czy radiooperator Dywizjonu 303 Bolesław Fujarczuk.
– Wystawa, którą dziś Państwo zobaczą, opisuje wojenne doświadczenia ludzi takich jak Zbigniew Gondek, który urodził się w 1924 roku w południowo-wschodniej Polsce. Jego ojciec był polskim oficerem, który został aresztowany przez Sowietów i zamordowany w Katyniu. Zbigniew wraz z matką został zesłany na Syberię, a po niemieckiej inwazji na Związek Radziecki w 1941 r., jak tysiące innych Polaków wstąpił do Armii Andersa – powiedział podczas otwarcia wystawy prezes IPN Karol Nawrocki, nawiązując do historii jednego z uczestników spotkania, weterana Armii Andersa i bitwy o Monte Cassino, który po wojnie osiadł w Kanadzie.
Podczas swojego wystąpienia prezes IPN mówił o flagowym projekcie Instytutu „Szlaki nadziei. Odyseja Wolności”. – To, co jest w nim wyjątkowe, to fakt, że jest czymś znacznie więcej niż tylko wystawą. „Szlaki nadziei” to także edukacja, upamiętnienie i renowacja miejsc pamięci we wszystkich zakątkach świata, które są związane z tułaczką generała Andersa.
– Chciałbym podkreślić fakt, że Polaków i Kanadyjczyków łączy również wspólna historia. Jeszcze przed II wojną światową w Kanadzie pojawiło się wielu polskich imigrantów. Kiedy wybuchł światowy konflikt, polskie i kanadyjskie siły zbrojne walczyły ramię w ramię na lądzie, morzu i w powietrzu – powiedział Karol Nawrocki, wspominając wojenny wysiłek Polaków i Kanadyjczyków oraz wspólną historię obu narodów.
– Doceniamy, że w trudnych czasach Kanadyjczycy nie zapomnieli o Polakach. Wasz rząd udzielił schronienia polskim uchodźcom wojennym, w tym dzieciom, osobom wyzwolonym z niemieckich obozów koncentracyjnych oraz weteranom. Ci, którzy z powodów politycznych nie mogli wrócić do Polski, znaleźli bezpieczne schronienie tutaj, w Kanadzie. W latach 90. XX wieku dodatkowo 115 tys. polskich działaczy antykomunistycznych osiedliło się głównie w Toronto i Ontario – podkreślił Karol Nawrocki, mówiąc o powojennych losach polskich emigrantów w Kanadzie.
Do głównego tematu wystawy i projektu IPN nawiązała konsul generalna RP w Toronto Magdalena Pszczółkowska, która powiedziała: – Jest dla mnie wielkim zaszczytem, że mogę dzisiaj powitać tylu znamienitych gości, którzy chcą uczcić pamięć, wkład i wysiłek militarny polskich żołnierzy i tysięcy cywilów ewakuowanych ze Związku Sowieckiego wraz z armią gen. Andersa. (…) Po wojnie wielu z nich czekały w komunistycznej Polsce prześladowania (…) Dla Polski i polskich weteranów II wojna światowa skończyła się dopiero w roku 1989, wraz z ostatecznym upadkiem Związku Sowieckiego; szukając miejsca, w którym mogli by żyć w pokoju i założyć rodziny, tysiące z nich trafiło do Kanady.