Tel-el-Kebir

W 1942 r. przy Wojsku Polskim na Środkowym Wschodzie stworzono oddziały junaków – starszych chłopców, których kierowano do Wojskowych Szkół Junaków. Istniało bowiem duże zapotrzebowanie na wyszkolonych mechaników, elektryków, ślusarzy czy tokarzy z praktyką w zakresie sprzętu wojskowego.

Galeria zdjęć

Miejsca

W 1942 r. przy Wojsku Polskim na Środkowym Wschodzie stworzono oddziały junaków – starszych chłopców, których kierowano do Wojskowych Szkół Junaków. Istniało bowiem duże zapotrzebowanie na wyszkolonych mechaników, elektryków, ślusarzy czy tokarzy z praktyką w zakresie sprzętu wojskowego.

W miejscu rozlokowania polskich oddziałów nie było miejsca do nauki ani też potrzebnego wyposażenia do stworzenia odpowiednich szkół. Polskie władze wojskowe zwróciły się do wojsk brytyjskich z prośbą o udostępnienie jednego z ośrodków zbudowanych na potrzeby Royal Electrical and Mechanical Engineers. Były to wyspecjalizowane ośrodki z odpowiednio przygotowanym personelem, w których można było wykonywać jednocześnie działalność naprawczą dla wojska, jak i prowadzić szkolenie personelu technicznego. Na podstawie Regulaminu Organizacji Armii Brytyjskiej uznano oddziały polskich junaków za „Young Soldiers Battalion” i przydzielono im bazę REME w Tel-el-Kebir.

W lipcu 1942 r. rozpoczęła działalność komisja, która kwalifikowała junaków do nauki w specjalnościach zgodnymi z ich predyspozycjami. Ci, którzy wykazali zdolności techniczne, trafili do I. Junackiej Szkoły Mechanicznej w Tel-el-Kebir. We wrześniu 1942 r. rozpoczęło w niej naukę dwustu dziesięciu junaków. Zostali podzieleni na cztery klasy, w których uczono historii, arytmetyki, języka polskiego, angielskiego oraz religii. W grudniu 1942 r. do szkoły skierowano dodatkowych stu dwudziestu trzech junaków, szkole oddano do dyspozycji dodatkowe budynki i namioty mieszkalne. W maju 1943 r. dotarła do szkoły kolejna, licząca stu siedemdziesięciu dziewięciu junaków, grupa. Wraz z kończeniem nauki, lub uzyskiwaniem wieku poborowego, junacy opuszczali szkołę i trafiali do służby w 2. Korpusie Wojska Polskiego we Włoszech.

Pierwszy rok funkcjonowania szkoły był poświęcony wyrównaniu poziomu wykształcenia junaków. Pomimo poważanych problemów z podręcznikami oraz materiałami edukacyjnymi, które, dzięki wsparciu armii brytyjskiej i służących w niej Polaków, udało się pokonać, uczniowie przerobili dwuletni materiał programowy. We własnym zakresie tworzyli oni angielsko-polskie słowniki pojęć technicznych. Rozpoczęli również naukę w różnych specjalnościach zawodowych. W ramach stworzonych grup junacy szkolili się na rusznikarzy, mechaników precyzyjnych, kowali, spawaczy, elektryków, szoferów i ślusarzy. Zajęcia były zarówno teoretyczne w formie wykładów oraz praktyczne w warsztatach. W szkole, z racji jej wojskowego charakteru, odbywały się też regularne zajęcia wojskowe obejmujące musztrę oraz ćwiczenia z bronią. Na terenie obozu działały uczniowskie samorządy (kulturalno-oświatowy, wiedzy zawodowej, sportowo-rozrywkowy i higieniczno-porządkowy), które organizowały bieżącą działalność junaków.

Szkolny obóz znajdował się na pustyni, ale już od pierwszych dni junacy przystąpili do zagospodarowania terenu. Między budynkami i namiotami zostały wybudowane ulice, wzdłuż których posadzono krzewy i kwiaty. Na wolnych przestrzeniach organizowano kwietne rabaty i klomby. W jednym z namiotów zbudowano obozową kapliczkę, która z czasem przekształciła się w okazały budynek.

Junacy, wykorzystując swoją wiedzę i dostępne materiały, zbudowali obozową elektrownię. Teren obozu został ogrodzony, powstała brama wjazdowa z wartownią. Junacy podzielili teren obozu na place. Powstał Plac Akademicki z salami wykładowymi, biblioteką, gabinetem fizycznym i doświadczalnym oraz Plac Warsztatowy z warsztatami ślusarskimi, kowalskimi i akumulatorowymi. Junacy mieszkali przy Placu Mieszkalnym, gdzie znajdowały się namioty mieszkalne, jadalnie, łaźnie i świetlice. W 1944 r. junacy zbudowali obozowy amfiteatr, w którym występował szkolny teatr, chór i zespół wokalno-taneczny „Mazur”. Dla uczczenia Tadeusza Kościuszki junacy usypali obok obozu kopiec, któremu nadali jego imię.

Junacy obchodzili polskie święta narodowe, tj. 3 maja i 11 listopada. Uroczyście celebrowano też rocznice – Bitwy Warszawskiej czy powstań narodowych. Obchody były połączone z udziałem oddziałów w pełnym rynsztunku i defiladą przed zaproszonymi gośćmi. W latach 1943-1945 teren obozu wizytowali liczni goście: gen. Władysław Sikorski, gen. Kazimierz Sosnkowski i gen. Władysław Anders, przedstawiciele rządu RP na uchodźctwie oraz rządów państw zaprzyjaźnionych.

Przerwy wakacyjne junacy spędzali w udostępnionym im obozie wypoczynkowym Sidi Bishr koło Aleksandrii. Mieli możliwość zwiedzania licznych egipskich zabytków i muzeów. W ramach organizowanych wycieczek odwiedzili m. in. Ziemię Świętą, byli nad Morzem Martwym.

Na terenie obozu działały organizacje społeczne i sportowe oraz drużyna harcerska, która urządzała ogniska, spotkania, różnorodne prelekcje i wycieczki. Harcerze wydawali swoje pisemko „Na Tropie”, które cieszyło się dużą popularnością wśród Junaków.

Junacy mieli możliwość uprawiania gier zespołowych, do tego celu zbudowano boiska do piłki nożnej, siatkówki i koszykówki. Niemieccy i włoscy jeńcy wojenni przygotowali dla junaków dwie bieżnie, trzy rzutnie, trzy skocznie i tor przeszkód. Brytyjczycy dostarczyli również niezbędny sprzęt i urządzenia sportowe. Obozowa drużyna piłki nożnej rozegrała ok. 30 meczów z różnymi zespołami greckich i francuskich jednostek wojskowych i szkół prywatnych.

W czerwcu 1947 r. szkoła została przeniesiona na teren Wielkiej Brytanii. Jej likwidacja nastąpiła w 1948 r.

Tel-el-Kebir
W Tel-el-Kebir powstała największa polska szkoła dla młodzieży ewakuowanej z ZSRS – I Junacka Szkoła Mechaniczna.
Więcej
do góry