Szlaki nadziei. Odyseja wolności

 

• 1939

• 1939-09-01

  Atak Niemiec na Polskę.

• 1939-09-03

  Wypowiedzenie Niemcom wojny przez Francję i Wielką Brytanię.

• 1939-03-09

  Podpisanie polsko-francuskiej umowy w sprawie utworzenia dywizji polskiej we Francji

• 1939-09-12

  Konferencja w Abbeville francusko-brytyjskiej Najwyższej Rady Wojennej z udziałem premierów Edouarda Daladiera i Neville’a Chamberlaina (decyzja o nieudzieleniu wsparcia wojskowego Polsce).

• 1939-09-16

  Internowany w Tallinie ORP Orzeł ucieka do Wielkiej Brytanii

• 1939-09-17

  Atak Związku Sowieckiego na Polskę. Rząd polski i oddziały Wojska Polskiego rozpoczynają ewakuację do Rumunii.

• 1939-09-22

  Wspólna defilada oddziałów Armii Czerwonej i Wehrmachtu w Brześciu Litewskim nad Bugiem.

• 1939-09-28

  Niemcy i Związek Sowiecki wytyczyły wspólną granicę przebiegającą przez terytorium Polski i podpisały układ o granicach i przyjaźni.

• 1939-09-30

  Powstanie rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie we Francji. Funkcję premiera i Naczelnego Wodza objął gen. Władysław Sikorski. Prezydentem RP na uchodźstwie został Władysław Raczkiewicz. Po inwazji Hitlera na Francję rząd przeniósł się do Wlk. Brytanii w czerwcu 1940 r.

• 1939-11.01-02

  Dekrety Rady Najwyższej ZSRS o przyłączeniu tzw. Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi (wschodnich ziem polskich zajętych przez Armię Czerwoną po 17 września) do ZSRS.

• 1939-11-11

  We Francji rozpoczęto formowanie 2 Dywizji Piechoty

• 1939-11-18

  Podpisanie w Londynie polsko-brytyjskiej umowę, na mocy której Oddział Polskiej Marynarki Wojennej w Wielkiej Brytanii podporządkowano pod względem operacyjnym Admiralicji Brytyjskiej.

• 1939-12-05

  Rada Komisarzy Ludowych ZSRS przyjęła uchwałę, która zlecała NKWD przeprowadzenie wysiedlenia polskiej ludności z terenów Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy.

• 1940

• 1940-01-04

  Podpisanie polsko-francuskiej umowy w sprawie tworzenia Wojska Polskiego

• 1940-01-15

  Powstaje Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich

• 1940-03-05

  Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło uchwałę o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w sowieckich obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych przez NKWD na obszarze przedwojennych wschodnich województw Rzeczypospolitej. W wyniku tej decyzji zgładzono około 22 tys. obywateli polskich.

• 1940-03-10

  Pierwsza deportacja 140 tys. Polaków z ziem włączonych do ZSRS na Syberię

• 1940-03-27

  Pierwszy polski oddział lotniczy we Francji, tzw. Eskadra Montpellier, osiąga gotowość bojową

• 1940-04.12-13

  Druga deportacja 61 tys. Polaków z ziem włączonych do ZSRS na Syberię

• 1940-05-08

  Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich bierze udział w walkach o Narvik

• 1940-06-16

  Odezwa radiowa premiera i i Naczelnego Wodza gen. Sikorskiego do żołnierzy, by ewakuowali sięz Francji do Wielkiej Brytanii

• 1940-06-28

  Rozkaz sformowania pierwszego Polskiego Dywizjonu Bombowego nr 300 w Wielkiej Brytanii

• 1940-06-29

  Trzecia deportacja 80 tys. Polaków z ziem włączonych do ZSRS na Syberię

• 1940-07-13

  W Biggar utworzono 1 Brygadę Strzelców pod dowództwem gen. Gustawa Paszkiewicza, w Douglas powstała 2 Brygada Strzelców dowodzona przez gen. Rudolfa Dreszera

• 1941

• 1941-06-20

  Czwarta deportacja 90 tys. Polaków z ziem włączonych do ZSRS na Syberię

• 1941-06-22

  Atak Niemiec i ich sojuszników na ZSRS rozpoczynający realizację planu „Barbarossa”.

• 1941-07-30

  Premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski i ambasador ZSRS w Londynie Iwan Majski podpisali międzypaństwowe porozumienie pomiędzy Polską a Związkiem Sowieckim. Ponadto rząd ZSRS zagwarantował "amnestię" dla obywateli polskich: więźniów politycznych i zesłańców pozbawionych wolności na terenie ZSRS w więzieniach i obozach Gułagu. Wskutek tego uzyskano warunki prawne do zwolnienia polskich więźniów i stworzenia na ich bazie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRS.

• 1941-08-04

  Władysław Anders został zwolniony z więzienia moskiewskiego, w którym przebywał od lutego 1940 r. (od grudnia 1939 r. przebywał w więzieniu we Lwowie, po aresztowaniu przez NKWD.)

• 1941-08-10

  Władysław Anders został awansowany do stopnia generała dywizji i mianowany dowódcą Armii Polskiej w Związku Sowieckim.

• 1941-08-12

  Prezydium Rady Najwyższej ZSRS ogłosiło dekret o udzieleniu „amnestii” wszystkim obywatelom polskim pozbawionym wolności na terytorium sowieckim.

• 1941-08-21

  Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich bierze udział w walkach w obronie Tobruku

• 1941-08-22

  Władysław Anders wydał pierwszy rozkaz o formowaniu polskich sił zbrojnych oraz apel do obywateli polskich o wstępowanie do wojska. W istniejących obozach NKWD dla jeńców polskich od 23 sierpnia 1941 roku rozpoczęły pracę komisje rekrutacyjne i do 12 września zaakceptowały one 24 828 jeńców wojennych i internowanych. Łącznie wcielono do Armii 25 115 osób, w tym 960 oficerów.

• 1941-08-27

  W gmachu polskiej ambasady w Moskwie odbyła się odprawa oficerów powołanych do pracy w dowództwie armii.

• 1941.IX

  Utworzenie Pomocniczej Służby Kobiet - polskiej kobiecej pomocniczej formacji wojskowej.

• 1941.IX-XI

  Przygotowanie siedziby dowództwa i sztabu formującej się w ZSRS Armii Polskiej w Buzułuku. Formowanie jednostek rozpoczęto we wrześniu w Buzułuku, Tatiszczewie koło Saratowa oraz w Tockoje na linii kolejowej Kujbyszew, w Czkałowie.

• 1941.IX-XI

  Formowanie 5 Wileńskiej Dywizja Piechoty w Tatiszczewie. 22 września 1941 r. dywizja osiągnęła stan organizacyjny, który umożliwił jej rozpoczęcie szkolenia bojowego. 15 października stan osobowy dywizji wynosił: 475 oficerów i 8617 szeregowców.

• 1941.IX-XI

  Formowanie 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty w Tockoje. W połowie października 6 dywizja piechoty liczyła: 393 oficerów, 11 344 podoficerów i szeregowców oraz 69 kobiet.

• 1941-10-20

  Wydany został rozkaz organizacyjny o formowaniu 7 Dywizji Piechoty w Kermine. 5 stycznia 1942 Dywizja liczyła 663 oficerów i 13 386 podoficerów i szeregowych.

• 1941-09-06

  Polsko-sowiecko uzgodnienia w sprawie podniesienie stanu Armii Polskiej w ZSRS do 44 tys.

• 1941-12.03-04

  Rozmowy na Kremlu między Józefem Stalinem a gen. Władysławem Sikorskim, z udziałem gen. Władysławem Andersa. Podpisanie polsko-sowieckiej deklaracji o współpracy, przewidującej m.in. formowanie na terenie ZSRS siedmiu dywizji Armii Polskiej.

• 1942

• 1942.I-II

  Przeniesienie ośrodków formowania Armii Polskiej w ZSRS na południe, głównie do Uzbekistanu.

• 1942.I-II

  Sprzeciw gen. Andersa wobec propozycji sowieckiej skierowania 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty na front (obawa przed zdziesiątkowanie dywizji).

• 1942-02-25

  Rozpoczęto organizowanie 1 Dywizji Pancernej pod dowództwem gen. Stanisława Maczka

• 1942-03-19

  Wydanie przez gen. Władysława Andersa rozkazu o rozpoczęciu ewakuacji części jednostek Wojska Polskiego i towarzyszących mu osób cywilnych ZSRS do Iranu.

• 1942-03.24-04.05

  Pierwsza ewakuacja 44 tys. polskich żołnierzy i cywilów z Azji Środkowej do Iranu.

• 1942-04-15

  Przybycie do Bombaju grupy ponad 170 sierot i ich opiekunów wywiezionych do ZSRS.

• 1942-04-15

  Do Bandry w Indiach przybywa transport polskich dzieci

• 1942.VIII

  Druga ewakuacja wojska i ludności cywilnej do Iranu (ok. 45 tys. żołnierzy i ok. 25 tys. osób cywilnych).

• 1942-09-27

  Przybycie pierwszego transportu uchodźców do afrykańskiego portu Tanga w Tanganice (Tanzania).

• 1942.IX-X

  Przemieszczenie wojsk ewakuowanych z ZSRS do Iraku. Sztab Armii ulokowano w Qizil Ribat (na północny wschód od Bagdadu). Reorganizacja oddziałów.

• 1943

• 1943-04-13

  Ogłoszenie przez Niemców informacji o odkryciu w Katyniu grobów polskich oficerów zamordowanych przez NKWD 1940 r.

• 1943-04-25

  Zerwanie przez ZSRS stosunków dyplomatycznych z Polską.

• 1943-05.26-07.03

  Wizyta gen. Sikorskiego na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Decyzja o nowej organizacji Armii Polskiej na Wschodzie.

• 1943-07-04

  Katastrofa lotnicza w Gibraltarze, podczas której zginął Naczelny Wódz i premier rządu polskiego gen. Władysław Sikorski. Nowym premierem Rządu RP na uchodźstwie został Stanisław Mikołajczyk.

• 1943-07-21

  Rozkazem Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego z jednostek Armii Polskiej na Wschodzie utworzony został 2 Korpus Polski, którego dowództwo objął gen. Władysław Anders.

• 1943.VIII

  Przemieszczenie 2 Korpusu do Palestyny.

• 1943-11-25

  Naczelny Wódz gen. broni Kazimierz Sosnkowski wydał "Wytyczne organizacyjne dla Armii Polskiej na Wschodzie". Armia Polska na Wschodzie została podzielona na trzy rzuty. Rzut pierwszy tworzył 2 Korpus Polski wraz z Bazą Armii Polskiej na Wschodzie. Rzut drugi tworzył sztab armii i jednostki, które nie weszły w skład 2 Korpusu Polskiego. Trzeci rzut stanowiły jednostki armii pozostające na terenie Palestyny, Syrii i Iranu.

• 1943-11.28-12.01

  Konferencja Wielkiej Trójki w Teheranie.

• 1943.XI - 1944.I

  Inspekcja Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego w oddziałach polskich w Palestynie. Przegrupowanie 2 Korpusu do Egiptu do rejonu Qassassin (okolice Aleksandrii i Port Saidu). 2 Korpus liczył wówczas ponad 52 tysiące żołnierzy.

• 1943.XII - 1944.IV

  Transporty 2 Korpusu z Egiptu do Włoch, gdzie jego jednostki weszły w skład brytyjskiej 8 Armii. Udział oddziałów w działaniach obronnych nad rzeką Sangrio.

• 1944

• 1944-05-12

  Pierwsze natarcie 2 Korpusu Polskiego na Monte Cassino.

• 1944-05.17-18

  Drugie natarcie 2 Korpusu Polskiego i zdobycie Monte Cassino.

• 1944-06-20

  Audiencja gen. Andersa u papieża Piusa XII.

• 1944-07-18

  Działania pościgowe i zdobycie Ankony (miasta i portu nad Adriatykiem) przez Oddziały 3 Dywizji Strzelców Karpackich.

• 1944-07-21

  w Moskwie powstaje na polecenie Józefa Stalina Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego.

• 1944-07-27

  PKWN podpisuje z ZSRS w Moskwie porozumienia o przebiegu granicy polsko-sowieckiej. Ustalono, że wschodnia granica Polski będzie przebiegać wzdłuż tzw. Linii Curzona.

• 1944.VIII-IX

  Walki 2 Korpusu o przełamanie "Linii Gotów".

• 1944-09-06

  3 Brygada Strzelców zdobyła Ypres

• 1944.X - 1945.I

  Działania bojowe 2 Korpusu Polskiego w górach Apeninu Emiliańskiego.

• 1944-10-29

  1 Dywizja Pancerna Maczka wyzwoliła Bredę

• 1944-11-01

  Przybycie z Iranu do stolicy Nowej Zelandii ponad 800-osobowej grupy polskich dzieci.

• 1944-11-29

  Po dymisji Mikołajczyka 24 listopada nowym premierem rządu RP na uchodźstwie został Tomasz Arciszewski.

• 1945

• 1945-02.04-11

  Konferencja Wielkiej Trójki w Jałcie.

• 1945-04-21

  Zdobycie Bolonii przez 2 Korpus Polski. Bitwa o Bolonię była ostatnią operacją 2 Korpusu Polskiego we Włoszech oraz jego ostatnią bitwą w II wojnie światowej.

• 1945-05-05

  Twierdza Wilhelmshaven kapituluje przed oddziałami 1 Polskiej Dywizji Pancernej

• 1945-05-08

  Kapitulacja Niemiec i zakończenie działań wojennych w Europie. Dowodzony przez gen. W. Andersa 2. Korpus Polski pozostał czasowo we Włoszech.

• 1945-07-05

  Mocarstwa zachodnie uznają Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej za legalną polską władzę.

• 1945-07.17-08.02

  Konferencja Wielkiej Trójki w Poczdamie.

• 1945-09-01

  Uroczyste otwarcie polskiego cmentarza wojennego pod Monte Cassino według projektu architektów Hryniewicza i Skolimowskiego. Spoczywa na nim 1051 poległych żołnierzy Rzeczypospolitej wszystkich narodowości (Polaków, Białorusinów, Ukraińców i Żydów) wyprowadzonych przez gen. Władysława Andersa z "nieludzkiej ziemi".

• 1945-09-02

  Kapitulacja Japonii, zakończenie II wojny światowej.

• 1946

• 1946.VIII-IX

  Utworzenie Polskiego Korpusu Przesposobienia i Rozmieszczenia (PKPiR) - organizacji dla żołnierzy demobilizowanych Polskich Sił Zbrojnych

• 1947

• 1947-07-10

  Symboliczne zakończenie działalności PSZ, przekazanie szandarów do Instytutu Polskiego im. gen. Sikorskiego w Londynie