Kalendarium historyczne
-
1939
-
1939-09-01
Atak Niemiec na Polskę.
-
1939-09-03
Wypowiedzenie Niemcom wojny przez Francję i Wielką Brytanię.
-
1939-03-09
Podpisanie polsko-francuskiej umowy w sprawie utworzenia dywizji polskiej we Francji
-
1939-09-12
Konferencja w Abbeville francusko-brytyjskiej Najwyższej Rady Wojennej z udziałem premierów Edouarda Daladiera i Neville’a Chamberlaina (decyzja o nieudzieleniu wsparcia wojskowego Polsce).
-
1939-09-16
Internowany w Tallinie ORP Orzeł ucieka do Wielkiej Brytanii
-
1939-09-17
Atak Związku Sowieckiego na Polskę. Rząd polski i oddziały Wojska Polskiego rozpoczynają ewakuację do Rumunii.
-
1939-09-22
Wspólna defilada oddziałów Armii Czerwonej i Wehrmachtu w Brześciu Litewskim nad Bugiem.
-
1939-09-28
Niemcy i Związek Sowiecki wytyczyły wspólną granicę przebiegającą przez terytorium Polski i podpisały układ o granicach i przyjaźni.
-
1939-09-30
Powstanie rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie we Francji. Funkcję premiera i Naczelnego Wodza objął gen. Władysław Sikorski. Prezydentem RP na uchodźstwie został Władysław Raczkiewicz. Po inwazji Hitlera na Francję rząd przeniósł się do Wlk. Brytanii w czerwcu 1940 r.
-
1939-11.01-02
Dekrety Rady Najwyższej ZSRS o przyłączeniu tzw. Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi (wschodnich ziem polskich zajętych przez Armię Czerwoną po 17 września) do ZSRS.
-
1939-11-11
We Francji rozpoczęto formowanie 2 Dywizji Piechoty
-
1939-11-18
Podpisanie w Londynie polsko-brytyjskiej umowę, na mocy której Oddział Polskiej Marynarki Wojennej w Wielkiej Brytanii podporządkowano pod względem operacyjnym Admiralicji Brytyjskiej.
-
1939-12-05
Rada Komisarzy Ludowych ZSRS przyjęła uchwałę, która zlecała NKWD przeprowadzenie wysiedlenia polskiej ludności z terenów Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy.
-
1940
-
1940-01-04
Podpisanie polsko-francuskiej umowy w sprawie tworzenia Wojska Polskiego
-
1940-01-15
Powstaje Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich
-
1940-03-05
Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło uchwałę o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w sowieckich obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych przez NKWD na obszarze przedwojennych wschodnich województw Rzeczypospolitej. W wyniku tej decyzji zgładzono około 22 tys. obywateli polskich.
-
1940-03-10
Pierwsza deportacja 140 tys. Polaków z ziem włączonych do ZSRS na Syberię
-
1940-03-27
Pierwszy polski oddział lotniczy we Francji, tzw. Eskadra Montpellier, osiąga gotowość bojową
-
1940-04.12-13
Druga deportacja 61 tys. Polaków z ziem włączonych do ZSRS na Syberię
-
1940-05-08
Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich bierze udział w walkach o Narvik
-
1940-06-16
Odezwa radiowa premiera i i Naczelnego Wodza gen. Sikorskiego do żołnierzy, by ewakuowali sięz Francji do Wielkiej Brytanii
-
1940-06-28
Rozkaz sformowania pierwszego Polskiego Dywizjonu Bombowego nr 300 w Wielkiej Brytanii
-
1940-06-29
Trzecia deportacja 80 tys. Polaków z ziem włączonych do ZSRS na Syberię
-
1940-07-13
W Biggar utworzono 1 Brygadę Strzelców pod dowództwem gen. Gustawa Paszkiewicza, w Douglas powstała 2 Brygada Strzelców dowodzona przez gen. Rudolfa Dreszera
-
1941
-
1941-06-20
Czwarta deportacja 90 tys. Polaków z ziem włączonych do ZSRS na Syberię
-
1941-06-22
Atak Niemiec i ich sojuszników na ZSRS rozpoczynający realizację planu „Barbarossa”.
-
1941-07-30
Premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski i ambasador ZSRS w Londynie Iwan Majski podpisali międzypaństwowe porozumienie pomiędzy Polską a Związkiem Sowieckim. Ponadto rząd ZSRS zagwarantował "amnestię" dla obywateli polskich: więźniów politycznych i zesłańców pozbawionych wolności na terenie ZSRS w więzieniach i obozach Gułagu. Wskutek tego uzyskano warunki prawne do zwolnienia polskich więźniów i stworzenia na ich bazie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRS.
-
1941-08-04
Władysław Anders został zwolniony z więzienia moskiewskiego, w którym przebywał od lutego 1940 r. (od grudnia 1939 r. przebywał w więzieniu we Lwowie, po aresztowaniu przez NKWD.)
-
1941-08-10
Władysław Anders został awansowany do stopnia generała dywizji i mianowany dowódcą Armii Polskiej w Związku Sowieckim.
-
1941-08-12
Prezydium Rady Najwyższej ZSRS ogłosiło dekret o udzieleniu „amnestii” wszystkim obywatelom polskim pozbawionym wolności na terytorium sowieckim.
-
1941-08-21
Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich bierze udział w walkach w obronie Tobruku
-
1941-08-22
Władysław Anders wydał pierwszy rozkaz o formowaniu polskich sił zbrojnych oraz apel do obywateli polskich o wstępowanie do wojska. W istniejących obozach NKWD dla jeńców polskich od 23 sierpnia 1941 roku rozpoczęły pracę komisje rekrutacyjne i do 12 września zaakceptowały one 24 828 jeńców wojennych i internowanych. Łącznie wcielono do Armii 25 115 osób, w tym 960 oficerów.
-
1941-08-27
W gmachu polskiej ambasady w Moskwie odbyła się odprawa oficerów powołanych do pracy w dowództwie armii.
-
1941.IX
Utworzenie Pomocniczej Służby Kobiet - polskiej kobiecej pomocniczej formacji wojskowej.
-
1941.IX-XI
Przygotowanie siedziby dowództwa i sztabu formującej się w ZSRS Armii Polskiej w Buzułuku. Formowanie jednostek rozpoczęto we wrześniu w Buzułuku, Tatiszczewie koło Saratowa oraz w Tockoje na linii kolejowej Kujbyszew, w Czkałowie.
-
1941.IX-XI
Formowanie 5 Wileńskiej Dywizja Piechoty w Tatiszczewie. 22 września 1941 r. dywizja osiągnęła stan organizacyjny, który umożliwił jej rozpoczęcie szkolenia bojowego. 15 października stan osobowy dywizji wynosił: 475 oficerów i 8617 szeregowców.
-
1941.IX-XI
Formowanie 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty w Tockoje. W połowie października 6 dywizja piechoty liczyła: 393 oficerów, 11 344 podoficerów i szeregowców oraz 69 kobiet.
-
1941-10-20
Wydany został rozkaz organizacyjny o formowaniu 7 Dywizji Piechoty w Kermine. 5 stycznia 1942 Dywizja liczyła 663 oficerów i 13 386 podoficerów i szeregowych.
-
1941-09-06
Polsko-sowiecko uzgodnienia w sprawie podniesienie stanu Armii Polskiej w ZSRS do 44 tys.
-
1941-12.03-04
Rozmowy na Kremlu między Józefem Stalinem a gen. Władysławem Sikorskim, z udziałem gen. Władysławem Andersa. Podpisanie polsko-sowieckiej deklaracji o współpracy, przewidującej m.in. formowanie na terenie ZSRS siedmiu dywizji Armii Polskiej.
-
1942
-
1942.I-II
Przeniesienie ośrodków formowania Armii Polskiej w ZSRS na południe, głównie do Uzbekistanu.
-
1942.I-II
Sprzeciw gen. Andersa wobec propozycji sowieckiej skierowania 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty na front (obawa przed zdziesiątkowanie dywizji).
-
1942-02-25
Rozpoczęto organizowanie 1 Dywizji Pancernej pod dowództwem gen. Stanisława Maczka
-
1942-03-19
Wydanie przez gen. Władysława Andersa rozkazu o rozpoczęciu ewakuacji części jednostek Wojska Polskiego i towarzyszących mu osób cywilnych ZSRS do Iranu.
-
1942-03.24-04.05
Pierwsza ewakuacja 44 tys. polskich żołnierzy i cywilów z Azji Środkowej do Iranu.
-
1942-04-15
Przybycie do Bombaju grupy ponad 170 sierot i ich opiekunów wywiezionych do ZSRS.
-
1942-04-15
Do Bandry w Indiach przybywa transport polskich dzieci
-
1942.VIII
Druga ewakuacja wojska i ludności cywilnej do Iranu (ok. 45 tys. żołnierzy i ok. 25 tys. osób cywilnych).
-
1942-09-27
Przybycie pierwszego transportu uchodźców do afrykańskiego portu Tanga w Tanganice (Tanzania).
-
1942.IX-X
Przemieszczenie wojsk ewakuowanych z ZSRS do Iraku. Sztab Armii ulokowano w Qizil Ribat (na północny wschód od Bagdadu). Reorganizacja oddziałów.
-
1943
-
1943-04-13
Ogłoszenie przez Niemców informacji o odkryciu w Katyniu grobów polskich oficerów zamordowanych przez NKWD 1940 r.
-
1943-04-25
Zerwanie przez ZSRS stosunków dyplomatycznych z Polską.
-
1943-05.26-07.03
Wizyta gen. Sikorskiego na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Decyzja o nowej organizacji Armii Polskiej na Wschodzie.
-
1943-07-04
Katastrofa lotnicza w Gibraltarze, podczas której zginął Naczelny Wódz i premier rządu polskiego gen. Władysław Sikorski. Nowym premierem Rządu RP na uchodźstwie został Stanisław Mikołajczyk.
-
1943-07-21
Rozkazem Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego z jednostek Armii Polskiej na Wschodzie utworzony został 2 Korpus Polski, którego dowództwo objął gen. Władysław Anders.
-
1943.VIII
Przemieszczenie 2 Korpusu do Palestyny.
-
1943-11-25
Naczelny Wódz gen. broni Kazimierz Sosnkowski wydał "Wytyczne organizacyjne dla Armii Polskiej na Wschodzie". Armia Polska na Wschodzie została podzielona na trzy rzuty. Rzut pierwszy tworzył 2 Korpus Polski wraz z Bazą Armii Polskiej na Wschodzie. Rzut drugi tworzył sztab armii i jednostki, które nie weszły w skład 2 Korpusu Polskiego. Trzeci rzut stanowiły jednostki armii pozostające na terenie Palestyny, Syrii i Iranu.
-
1943-11.28-12.01
Konferencja Wielkiej Trójki w Teheranie.
-
1943.XI - 1944.I
Inspekcja Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego w oddziałach polskich w Palestynie. Przegrupowanie 2 Korpusu do Egiptu do rejonu Qassassin (okolice Aleksandrii i Port Saidu). 2 Korpus liczył wówczas ponad 52 tysiące żołnierzy.
-
1943.XII - 1944.IV
Transporty 2 Korpusu z Egiptu do Włoch, gdzie jego jednostki weszły w skład brytyjskiej 8 Armii. Udział oddziałów w działaniach obronnych nad rzeką Sangrio.
-
1944
-
1944-05-12
Pierwsze natarcie 2 Korpusu Polskiego na Monte Cassino.
-
1944-05.17-18
Drugie natarcie 2 Korpusu Polskiego i zdobycie Monte Cassino.
-
1944-06-20
Audiencja gen. Andersa u papieża Piusa XII.
-
1944-07-18
Działania pościgowe i zdobycie Ankony (miasta i portu nad Adriatykiem) przez Oddziały 3 Dywizji Strzelców Karpackich.
-
1944-07-21
w Moskwie powstaje na polecenie Józefa Stalina Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego.
-
1944-07-27
PKWN podpisuje z ZSRS w Moskwie porozumienia o przebiegu granicy polsko-sowieckiej. Ustalono, że wschodnia granica Polski będzie przebiegać wzdłuż tzw. Linii Curzona.
-
1944.VIII-IX
Walki 2 Korpusu o przełamanie "Linii Gotów".
-
1944-09-06
3 Brygada Strzelców zdobyła Ypres
-
1944.X - 1945.I
Działania bojowe 2 Korpusu Polskiego w górach Apeninu Emiliańskiego.
-
1944-10-29
1 Dywizja Pancerna Maczka wyzwoliła Bredę
-
1944-11-01
Przybycie z Iranu do stolicy Nowej Zelandii ponad 800-osobowej grupy polskich dzieci.
-
1944-11-29
Po dymisji Mikołajczyka 24 listopada nowym premierem rządu RP na uchodźstwie został Tomasz Arciszewski.
-
1945
-
1945-02.04-11
Konferencja Wielkiej Trójki w Jałcie.
-
1945-04-21
Zdobycie Bolonii przez 2 Korpus Polski. Bitwa o Bolonię była ostatnią operacją 2 Korpusu Polskiego we Włoszech oraz jego ostatnią bitwą w II wojnie światowej.
-
1945-05-05
Twierdza Wilhelmshaven kapituluje przed oddziałami 1 Polskiej Dywizji Pancernej
-
1945-05-08
Kapitulacja Niemiec i zakończenie działań wojennych w Europie. Dowodzony przez gen. W. Andersa 2. Korpus Polski pozostał czasowo we Włoszech.
-
1945-07-05
Mocarstwa zachodnie uznają Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej za legalną polską władzę.
-
1945-07.17-08.02
Konferencja Wielkiej Trójki w Poczdamie.
-
1945-09-01
Uroczyste otwarcie polskiego cmentarza wojennego pod Monte Cassino według projektu architektów Hryniewicza i Skolimowskiego. Spoczywa na nim 1051 poległych żołnierzy Rzeczypospolitej wszystkich narodowości (Polaków, Białorusinów, Ukraińców i Żydów) wyprowadzonych przez gen. Władysława Andersa z "nieludzkiej ziemi".
-
1945-09-02
Kapitulacja Japonii, zakończenie II wojny światowej.
-
1946
-
1946.VIII-IX
Utworzenie Polskiego Korpusu Przesposobienia i Rozmieszczenia (PKPiR) - organizacji dla żołnierzy demobilizowanych Polskich Sił Zbrojnych
-
1947
-
1947-07-10
Symboliczne zakończenie działalności PSZ, przekazanie szandarów do Instytutu Polskiego im. gen. Sikorskiego w Londynie