Ekspozycje

Lublin, nazywany stolicą wschodniej Polski, jest największym i najprężniej rozwijającym się miastem po prawej stronie Wisły. To tutaj krzyżują się ważne międzynarodowe szlaki komunikacyjne.

W przeszłości Lublin nie raz odgrywał istotną rolę w kształtowaniu dziejów państwa polskiego. W czasach świetności Rzeczypospolitej Obojga Narodów był ważnym ośrodkiem administracyjnym, handlowym i kulturalnym. Po klęsce państw centralnych podczas I wojny światowej, to tutaj w nocy z 6 na 7 listopada 1918 r. utworzono rząd Ludowy Republiki Polskiej pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego, który był jednym z regionalnych ośrodków władzy w Polsce w 1918 r.

W okresie międzywojennym Lublin stale się rozbudowywał. Powstawały fabryki i gmachy użyteczności publicznej, kwitła także lubelska kultura. Jednak dalszy rozwój miasta przerwał wybuch II wojny światowej. Gdy atak Niemców stawał się coraz bardziej oczywisty, to Lublin według planów miał stać się tymczasową siedzibą Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a okoliczne miasteczka – poszczególnych ministerstw (co też się stało, bo już 5 września 1939 r. przeniesiono do miasta ministerstwa oraz, na krótko, skarb państwa).

Pierwszy atak lotniczy na miasto nastąpił rano 2 września 1939 r. Wkrótce też Lublin zalała fala uciekinierów z różnych części Polski. W celu zapewnienia ochrony mieszkańcom i podjęcia walki z wrogiem 5 września utworzona została Armia „Lublin”. Napór niemieckiej machiny wojennej spowodował, że prezydent Lublina Bolesław Liszkowski musiał się ewakuować już 9 września 1939 r. i wyjechał do Rumunii.

18 września wojska niemieckie wkroczyły do Lublina, rozpoczynając tym samym krwawą politykę okupacyjną. Do lipca 1944 r. Lublin był w granicach Generalnego Gubernatorstwa. W swoich planach okupanci chcieli zniemczyć Lublin i skolonizować miasto niemieckimi osadnikami. W związku z tym już 23 grudnia 1939 r. na Kirkucie rozstrzelano dziesięciu czołowych przedstawicieli inteligencji lubelskiej. Więźniów mordowano w więzieniu gestapo na Zamku Lubelskim i w domu Pod Zegarem czy transportowano z Zamku na do obozu zagłady na Majdanku. W ramach Akcji Reinhard zginęło z rąk nazistów ok. 40 tys. lubelskich Żydów.

W trakcie okupacji Niemcy zamknęli Katolicki Uniwersytet Lubelski, szkoły i teatry, a także wstrzymali wydawanie polskiej prasy.

Gdy wojna zbliżała się ku końcowi niżsi dowódcy Armii Krajowej w lipcu 1944 r. podjęli decyzję rozpoczęcia walk w mieście. Niestety, w wyniku marszu Armii Czerwonej Sowieci zajęli już miasto 25 lipca 1944 r. Na „czerwonych bagnetach” przyniesiona została również nowa komunistyczna władza. 2 sierpnia Lublin stał się siedzibą Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, który stanowił zalążek przyszłego, komunistycznego rządu powołanego przez dyktatora sowieckiego – Józefa Stalina. Tym samym rozpoczął się nowy rozdział dla miasta i jego mieszkańców.

 

 

Lublin

Wystawa plenerowa
18 maja - 8 czerwca
Lublin, Plac Teatralny

Więcej
do góry