Ekspozycje

Houston jest największym miastem stanu Teksas i jednocześnie czwartym pod względem wielkości w Stanach Zjednoczonych. Jednak czym byłaby amerykańska metropolia bez mniejszości polskiej? Okazuje się, że podobnie jak w innych miastach w USA, w Houston również mieszka wielu amerykańskich obywateli polskiego pochodzenia, którzy pielęgnują historię i kulturę przodków.

Przyjmuje się, że najstarszą ze wszystkich osad założonych przez Polaków w Ameryce była Panna Maria powstała w 1854 r. z inicjatywy Górnoślązaków, pochodzących z Płużnicy Wielkiej koło Strzelec Opolskich, kierowanych przez księdza Leopolda Moczygembę. Wspomniana osada ulokowana była w południowej części stanu Teksas, na południowy wschód od San Antonio. Stamtąd Polacy wyjechali do innych miast w USA, w tym właśnie do Houston, który na przełomie XIX/XX w. prężnie rozwijał się z uwagi na bazę przemysłową i handel morski.

Rozkwit ekonomiczny miasta Houston, rozbudowa przemysłu naftowego i związanego z nim przemysłu chemicznego ściągnęły do niego polskich rolników z południowego i środkowego Teksasu. Polonia w Houston systematycznie rosła, stając się ważnym filarem amerykańskiej społeczności. W konsekwencji Polacy, będąc na obczyźnie, chętnie zrzeszali się w różne organizacje lub stowarzyszenia, które działały na terytorium USA: Zjednoczenie Polaków w Ameryce (1870), Organizacja Polska w Ameryce (1874), Zjednoczenie Polskie Rzymskokatolickie (1874), Związek Narodowy Polski (1880), Związek Polek w Ameryce (1899). Działalność różnych polskich organizacji przyczyniła się także do powstania wielu instytucji pielęgnujących historię i kulturę Polski.  Jedną z nich był Dom Polski w dzielnicy Heights w Houston, który powstał po I wojnie światowej.

Przełomowym momentem dla polonii amerykańskiej był koniec II wojny światowej i zniewolenie Polski przez Związek Sowiecki. W latach 1949–1950 do USA dotarła nowa fala emigracji polskiej. Składała się ona z „rozbitków wojennych”, a więc ludzi, którzy służyli w Polskich Siłach Zbrojnych i walczyli z hitlerowskimi Niemcami w zachodniej części Europy i z przyczyn politycznych nie mogli lub nie chcieli wrócić do Polski „Ludowej”. Ponadto wielu Polaków zdecydowało się również na emigrację z powodów ekonomicznych. Część z nich, po zamieszkaniu w Houston zaangażowała się w działalność istniejących już polonijnych organizacji, a część – w Kongresie Polonii Amerykańskiej Stanu Teksas. Do pierwszego spotkania PAC w Teksasie doszło 27 lutego 1971 r. Zostało ono zorganizowane przez ks. Jana Yantę, potomka pierwszych osiedleńców kolonii Panna Maria. Na zjeździe Kongresu Polonii w historycznym hotelu Rice w Houston w 1972 r. powstał oddział Kongresu Polonii w Houston. Na jego czele stanął dr Józef Jachimczyk, a później Dale Gorczynski. Obaj byli potomkami polskich emigrantów.

Polonia zgromadzona w Houston swoimi działaniami wielokrotnie solidaryzowała się z rodakami, np. Kongres Polonii Teksasu zorganizował w grudniu 1981 r. przed ratuszem w Houston demonstracje na znak protestu przeciwko wprowadzeniu przez Wojciecha Jaruzelskiego stanu wojennego i aresztowania członków Solidarności. Houston stał się również nowym domem dla wielu Polaków, którzy podjęli decyzję o emigracji w 1981 r. Po rozpadzie Związku Sowieckiego niektórzy z nich wrócili do ojczyzny. Jednak spora część została w Houston już na zawsze.

 

 

Houston

Wystawa
7 czerwca - 31 lipca
Houston, 1712 Oak Tree Drive

Więcej
do góry