Johannesburg

Johannesburg, 181 W. Dundee Road, Wheeling

26.04.2022 - 25.05.2022

Republika Południowej Afryki

Galeria zdjęć

Ekspozycje

Wystawa w Johannesburgu

Johannesburg to największe miasto Republiki Południowej Afryki i jedno z największych na całym kontynencie. Potocznie nazywany jest „bramą Afryki”. Od 1994 r. jest stolicą prowincji Gauteng w zagłębiu Witwatersrand. To tutaj powstała najstarsza organizacja zrzeszająca Polaków w Afryce – Zjednoczenie Osadników Polskich w Południowej Afryce (obecnie nosi nazwę Zjednoczenie Polskie w Johannesburgu). Utworzenie organizacji polonijnej w Johannesburgu było podyktowane potrzebami Polaków, którzy po II wojnie światowej osiedlili się w ówczesnym Związku Południowej Afryki i z różnych powodów (najczęściej politycznych) nie mogli powrócić do ojczyzny.


Po wybuchu II wojny światowej liczba Polaków udających się do południowej Afryki systematycznie się zwiększała, najpierw dzięki uchodźcom ze Związku Sowieckiego, a później żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych. Za udzielanie pomocy rodakom odpowiadała organizacja Polish Relief Fund. W pierwszych latach wojny w obozach wojskowych i szpitalach na terenie ZPA znalazło się ok. 3.500 polskich oficerów i żołnierzy, później ich liczba wzrosła do ok. 12.000. Ponadto rząd ZPA przyjął także grupę ok. 500 polskich dzieci, w większości sierot, które na początku lat 40. XX w. trafiły – jako ofiary sowieckich zsyłek – z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej na Syberię.
Po zakończeniu działań wojennych w Europie nie wszyscy Polacy zdecydowali się na powrót do ojczyzny opanowanej przez władze komunistyczne. Wśród tych, którzy pozostali na obczyźnie, znajdował się m.in. Franciszek Socha-Paprocki – kapitan armii polskiej, który zamieszkał na stałe na terenie Związku Południowej Afryki. W 1948 r. został prezesem Zjednoczenia Osadników Polskich i zaangażował się w działalność polonijną (za co odznaczono go Krzyżem Niepodległości). Zmarł 18 kwietnia 1963 r.


Na cmentarzu West Park w Johannesburgu znajduje się Polski Ogród Pamięci, w którego części wojskowej znajduje się pięć grobów polskich żołnierzy zmarłych w miejscowym szpitalu polowym (obecnie zwanym Baragwanath), rannych w kampanii w Afryce Zachodniej w 1942 r. Z kolei w parku James & Ethel Gray znajduje się jedyny w Afryce Pomnik Katyński, odsłonięty w 1981 r. Na pomniku znajdują się również dwie dodatkowe tablice umieszczone w 1989 r. Pierwsza upamiętnia 69 południowoafrykańskich lotników, którzy stracili życie w 1944 r., niosąc pomoc Powstaniu Warszawskiemu, a druga walkę żołnierzy Armii Krajowej – polskiej podziemnej armii z czasu II wojny światowej. Wszystkie napisy na pomniku są w trzech językach: polskim, angielskim i afrikaans.


Szacuje się, że Polonia w południowej Afryce to obecnie od 10.000 do nawet 30.000 osób. W Johannesburgu oraz w innych miastach RPA – Kapsztadzie czy Vanderbijlpark –działają polskie parafie i szkoły, wokół których koncentruje się życie polonijne.

 

Johannesburg

Wystawa plenerowa
26 kwiecień - 25 maj 2022
181 W. Dundee Road, Wheeling

Więcej
do góry